MONTSERRAT FONS-EN TESTUA (2.ZATIA)

2. Bigarren irakurraldia

A. Identifika itzazu artikuluaren zatiak izena jarriz.

- Lehenengo orria: Irakurketaren garrantzia ume txikietan.

- Bigarren orria: Irakurketa eta idazketaren prozesuak

- Hirugarren orria: Ahoz gorako irakurketa

- Laugarren orria: Idazketaren garrantzia

- Bosgarren orria: Ahoz gorako irakurketa eta idazketaren arteko harremanak.

- Seigarren orria: Esperientzietan oinarritu

- Zazpigarren orria: Prozesu bukaezina da, denbora beharrezkoa.

- Zortzigarren orria: Umearekin zehaztasuna ezinbestekoa.

-Bederatzigarren orria: Haurraren testuinguruan dauden materialen erabilpenaren  garrantzia.

- Hamargarren orria: Taldean lan egitearen garrantzia.

B. Ideia nagusiak azpimarratu.

-        Irakurketa eta idazketa umea testuinguru berri bat ezagutzeko medio da

-        Irakurketa eta idazketa normalean gertatzen den medio batean hazi ona da.

-   Irakurtzean eta idaztean kodigo ezberdinen deskonposaketa eta idei berrien sorkuntza gertatzen da

-        Pertsona nagusiak ume txikientzako eredu izan behar dira.

-    Irakurketan eta idazketa bi gauza diferente dira eta bakoitzean arau batzuk jarraitu behar dira

-     Ikasketaren autonomia bultzatzeko, haien jakintzetan zentratu eta idazteko aurretiko asmoa, testuinguru egokietan. Umeak idazten saihestuko du eta helduak esperientzietan oinarrituz bultzatu behar du. Ezin da modelo kopietan gehiegi oinarritu, norberak sortutakoan konfiantza hartu behar delako.

-     Irakurketaren eta idazketaren ikasketa prozesua egiteko, behar den denbora erabiliko da, eta berdin da noiz gertatzen den, baldin eta 4 eta 7 urteren artean gertatzen bada. Prozesu honetan, bizitzako hainbat faktore hartzen dute parte, prozesu bukaezina da. Gainera, ariketa bakoitzerako denbora behar da, helduok ez dugu normalean denbora nahikorik uzten umeei haien kabuz arrazonatzeko.

-      Ondo egiten dena egoki erakutsi behar da, hau da, ez esan “oso ondo” zer dagoen oso ondo esan barik. Horrela egin behar da umeak berak ikusteko nola ikasten ari duen eta zer egiten duen ondo zehazki. Horrekin, segurtasun oinarri bat sortuko da eta horretatik abiatuko da ikaskuntza.

-  Irakurtzen eta idazten irakasteko material egokienak, haurren testuinguruan dauden materialak dira. Adibidez: trafiko seinaleak, patata frijituen poltsaren letrak, egunkariak … Hauekin umeak inplizituki, irakurketaren eta idazketaren alderdi ugari ezagutuko dituzte,letra larriak, puntuazio markak, intonazioa, egitura …

-     Irakurketaren eta idazketaren ikasketa arrakastatsua bermatzeko ezinbestekoa da binaka edo talde txikietan lan egitea, umeak ohitu behar dira besteekin lan egiten, honela, besteekin ideiak konpartituko dituzte, euren artean hitz egingo dute( liburuei buruz, albisteei buruz, izenei buruz, zenbakiei buruz …) eta azken finean, ikasketa hau baloratu eta onestuko dute.

D. Hitz gakoak markatu.

Idazketa, irakurketa, ikastea, hezagutza

E. Testuaren helburuak identifikatu eta banan-banan aipatu.

Irakurketaren garrantzia ume txikietan

1. Irakurtzea eta idaztea komunikatzeko medio diren aktibitate sozialak dira zeintzuek sortzen duten giro horri zentsua ematen dien.

2.  Beharrezkoa da giro bat sortzea non irakurketa egunero egiten den zerbait bihurtzen den.

3. Ume txikiak nagusiak idazten eta irakurtzen ikusten badituzte, jolasetan haiek imitatu nahi izango dituzte.

Irakurketa eta idazketaren prozesuak

4.      Irakurtzen eta idazten ikastea gizartearen parte bat da. baina horretarako letren deszifratze eta ulerpen bat gertatzea beharrezkoa da.

5.  Deszifratze hori irakurketa eta idazketa giro batean egin behar dira baina aldi berean idazketarako eta irakurketarako bideak argitu behar dizkiogu ahal dugun guztia azaltzen.

Ahoz gorako irakurketa

6.      Txikitxoei irakurtzea beraiek irakurtzen jakin baino lehen oso garrantzitsua da eta horren ikasketan laguntzen du

7.      Ahoz gora irakurtzea afektibitatea lantzen da eta irakurketarekiko esperientzia positiboak ematen dira.

8.      Pausu hauek jarraitzea umea irakurketa giro batean sartzea bermatzen du.

Idazketaren garrantzia

9.      Nagusi batek eta ume batek batera idaztea, ume txikiak azkarrago ikastea eragiten du.

10.  Bi pertsona elkartzen direnean, gizon bat eta ume txiki bat, hoberena da bakoitzak bere ahalegin guztiak jartzea.

11.  Honekin prozesu automatikoez ohartzea bilatzen da.

Ahoz gorako irakurketa eta idazketaren arteko harremanak.

12.  Normalean umeek hitz egitera, idaztera baino arinago ikasten dute.

13.  Kadena grafikoa korrespondentzia foniko bat edukitzekotan, ez da egia hitz egiten dugun bezala idazten dugula.

14.  Idatzizko signoak ez dute objekturik irudikatzen, signoak objektuei erreferentzia egiteko erabiltzen ditugun soinuen jarrailera irudikatzen dute. Umeak ikasi behar du idazten dugun guztia ez dela paperean jartzen duen bezala ahoskatzen eta alderantziz. 

15.  Gauzetan fijatzea, hauek aurkitzea, argudiatzea, banaketa eta behaketa ikasketaren parte dira.

F. Zeure hitzekin eta labur azaldu testuaren edukia.

Julen GergoriBañales:

PDF honen idei nagusia da,gutxi-gora-behera eta labur azalduta, nola irakatsi behar ditugun haur txikiak idazten eta irakurtzen ikas dezaten. Gainera teknika agertzen dira ondo egiteko eta adibide egokia zein izango litzateke azaltzen du.

Eder Cabrero:

Irakurritako testuak argi uzten digu, haurrek irakurketaren eta idazketaren helburuak lor dezaten, erabili behar diren metodologiak eta teknikak zeintzuk diren. Horretarako teoria praktikarekin uztartzen du, irakurketak eta idazketak duen garrantzia ere transmititu nahi du.

Gorka Cengotitabengoa:

Testuan irakurketaren garrantzia azpimarratzen du. Hau guztiok genekien testua irakurri aurretik. Baina, irakurri ostean, irakurketaren garrantzia apartez, nola irakatsi behar den dakigu. Edo hobeto esanda, nola irakasteaz hausnartu dezakegu, eta testuan agertzen diren lan motak erabili ala ez. Horretaz aparte, etxeko giroaren inportantzia azaltzen du.

Mikel Calabozo:

Idazketaren eta irakurketaren garrantziaz hitz egiten da testu honetan, eta horiek egoki ikasteko, arlo horiek nola landu eta nola irakasteaz. Horrela, klase batean nola jokatu eta zer modutan irakatsi ikasi dugu.

Ander Gainza: Me falta la idea esa.
Testuaren laburpen osoa:

Idazteko eta irakurtzeko adierazpenak, oso garrantsitzuak diren faktoreak dira, izan ere, garapen pertsonalari ikaragarri mesede egiten dio, bide desberdinak zabaldu egiten ditu eta.

Hau gauzatu ahal izateko, gomendagarriena da, eguneroko bizitzan gauzatzen diren hainbat egoeretan, bi gauza hauek erabiltzera behartuta izatea ahalik eta neurri handienetan, esaterako, berri bat irakurtzea.

Testu idatzia, mezu desberdinak bidaltzen dituen  eragilea da, eta mezu horiek ulertu ahal izateko, ulertu eta interpretatu beharra dago, nahita nahi ez. Hau ulertu ahal izateko, jarduera oso bat planteatu behar da, ez banandu hainbat azpi jardueretan.

Horrela, irakaslea kapasa izango da egoera erreal batean (klasean, besteak beste), kodea, diskurtsoa, estrategia eta metodología desberdinekin benetako ezagutza transmititzea.

Horretaz aparte, oso egokia da, irakurle aditu baten eragina ikaslearengan. Azken honek, bere etorkizun laster batean, umearen bidea zuzenduko du irakurketaren mundura. 

Ozen irakurtzeak, umearen irakurketa garapenean mesedea handia egiten du nolabait. Irakasleak irakurtzen duen aldi berean, ikasleak bere ingurune hurbilean dituen datu guztiak beereganatu egiten ditu modu errazago batean.

Idazketari dagokionez, gomendagarriena da, ikaste-irakaste prozesuaren ikuspegitik, persona biak idaztea. 

Modu honetan, bien artean ikasten dute zein den egoerearik aproposena idazteko adierazpena martxan jartzeko. Bien arteko esperientzia eragin askoz handiagoa du bakarkak eginda baino.

Bestalde,  ez da beharrezkoa adierazpen bat bestea baino lehenago lantzea. Egin beharreko lana da ikasleei sinbolo eta kode bakoitzaren esanahia. Batzuetan, baliteke modu berdinetan interpretatu ahal izatea, baina, batzuetan, egoera hori ez da gauzatzen eta bien arteko diferentziak erakustearen beharra dago.

Horretarako, hipotesiak, gogoetak eta hausnarketak nola egin jakitea erakutsi beharra dago. Beraz, posible da hori aurrera eramatea experimentu anitzekin, umearen arabera. Baina, adierazpen hauek ondo garatzeko, honen bilakaera kontrolatu behar da derrigorrez, metodologia desberdinetan oinarrituz, edo berri batzuk sortuz.

Metodologia eta prozedura guztiak bezala, denbora behar da. Batzuetan, kalkulu txarrak egiteagatik, baliteke umea gehiegizko presioa izatea eta bere garapenari mesedea egin ordez, oztopatu egitea.

Honekin batera, prozeduraren emaitzen gogoeta egitea oso inportantea da. Ume bakoitza mundu bat da, eta ebaluazioaren prozesua bere erara egokitzea hoberena izango litzateke. Emaitzak ahalik eta positiboenak izateko, oso gomendio ona da motibazioa piztea edo berpiztea. Horren ostean, umearen ikas kalitatea hobetu egiten da.